Kategorie
Aktualności

Papryka węgierska – co o niej warto wiedzieć? 20 ciekawostek o „węgierskim złocie”

Węgierskie złoto i co warto o nim wiedz

ieć czyli dwadzieścia ciekawostek o papryce i jej historii :

1. Papryka jak się uważa przybyła do Europy ze statkami Kolumba w czasach jego II podróży z Ameryki. Europejczycy zawdzięczają ją pokładowemu medykowi Alvarez Diego Chanca, który w swoim bagażu przywiózł wiele egzotycznych nasion do Hiszpani. Nasza bohaterka wspominana była w listach z podróży jako „krzew podobny do róży, którego kwiaty pełne są przypominających pieprz, ostrych nasion”

2. Do dzisiaj nie wiadomo którędy przybyła papryka na teren dzisiejszych Węgier. Przez długi okres utrzymywano, że przywieźli ją Turcy, bowiem w części Europy nazywano ją „tureckim pieprzem”. Okazuje się jednak, że to greccy kupcy rozwieźli ją na Bałkany i na teren Turcji właśnie z Hiszpanii. Do Madziarów roślina trafiła kilkoma szlakami, głównie z zachodu. Istnieją pisemne ślady z 1570 roku mówiące o „tureckim pieprzu” uprawianym jako roślina ozdobna w ogrodach kościelnych. Prawdopodobnie przywiózł ją tam francuski botanik, Charles de l’Ecluse i tak trafiła do jednego z najsłynniejszych ogrodów biskupich Europy, znajdującego się na obrzeżach dzisiejszej Bratysławy (ówczesne Pozsony). Tamtejszy biskup György Lippay tak bardzo upodobał sobie tą roślinę, że pokrywała ona niczym bluszcz mury jego rezydencji.

3. Turcy stacjonujący na Węgrzech jako pierwsi zauważyli dobroczynne działanie tej rośliny, bowiem używali jej do zapobiegania – jak to nazywali – „morbus hungaricus (węgierskiej śmierci)” czyli chorobom typu cholera i tyfus.

4. W XVIII wieku papryka zaczęła pojawiać się w kuchni chłopskiej jako substytut drogiego pieprzu. Podróżnicy przejeżdżający przez Wielką Nizinę Węgierską zauważają w swoich wspomnieniach, że „węgierski pieprz uprawiany na płaskich terenach jest tak intensywny, że szczerze mówiąc może starczyć na przyprawienie całego świata. Nikt nie używa tej przyprawy w takich ilościach jak Węgrzy”.

5. Nazwy „papryka” po raz pierwszy użył w roku 1775 József Csapó, lekarz z Debreczyna. Nazwa ta jest zapożyczeniem południowo słowiańskiego określenia pieprzu: „papar”.

6. Kariera papryki jako flagowej przyprawy węgierskiej rozpoczął się w XVIII wieku w okolicach Kalocsy i Szegedu. Początkowo uprawiano ją tylko na użytek własny, za to w drugiej połowie stulecia stała się rośliną uprawianą już w ponad 60 miejscowościach. Kalocsanskie źródła podają, że paprykowa ziemia, czyli te części miasta gdzie uprawiano roślinę, należały do najwartościowszych, zapisywano je np.w posagu jako najcenniejszy majątek.

7. Świat podbiła węgierska papryka w okresie wojen napoleońskich, kiedy to z powodu kontynentalnej blokady na pieprz wzrosło zapotrzebowanie na zastępczą przyprawę. Innym czynnikiem powodującym rozwój uprawy w rejonie Szegedu był fakt, że dotychczas na ziemiach tych produkowano tytoń, jednak z powodu austriackiego monopolu przemysł ten na południowych Węgrzech upadł i trzeba było znaleźć inne formy uprawy.

8. Najbardziej znana stała się na początku papryka segedyńska, którą rozreklamowała istniejąca do dzisiaj firma Jánosa Kotányiego. Otworzył on w Wiedniu jeden z młynów do mielenia papryki i rozwinął interes na tyle, że pod koniec XIX wieku znana już była nawet w Stanach Zjednoczonych.

9. Co ciekawe łagodną paprykę zaczęto uprawiać i używać w kuchni węgierskiej dopiero sto lat temu. Pierwsze rodzaje papryki łagodnej udało się stworzyć dopiero w latach trzydziestych XX wieku. Prace nad osiągnięciem tego trwały od 1850 roku! Podobnie rzecz ma się z postacią papryki jako proszku – to również węgierski wynalazek który udało się otrzymać po raz pierwszy – przynajmniej wg źródeł – w 1775 roku. Na pierwszy w pełni zmechanizowany młyn do mielenia papryki trzeba było czekać aż do 1859 roku.

10. Kalocsa dopiero po I wojnie światowej przystąpiła do krajowego wyścigu o pierwszeństwo w sprzedaży papryki. W 1917 roku otworzono w mieście pierwszy na świecie Instytut Badań nad Papryką w którym udało się uzyskać nowe odmiany „węgierskiego złota” .

11. Zbiory papryki odbywają się w drugiej połowie sierpnia i trwają do połowy września.

12. Jedną ze specjalności regionu Kalocsy jest popularny kołacz z papryką, przygotowuje się także paprykowe strudle, choć oczywiście najczęściej używana jest do gulaszów, pörköltöw, paprykarzy i zup rybnych.

13. Albert Szent Györgyi, zdobywca nagrody Nobla w 1937 wyodrębnił z papryki kwas heksauronowy i nazwał go witaminą C w roku 1928. Okazuje się, że papryka ma 5 razy więcej tej witaminy niż kultowa cytryna!

14. Zarówno w Szegedzie jak i Kalocsy odbywają się corocznie festwiale papryki. W tych miastach także istnieją Muzea Papryki.

15. Nie, w Kalocsy i Szegedzie papryka nie rośnie w ogródkach, miejskich parkach ani na łąkach pod miastem ????

16. Produkcja sproszkowanej papryki którą znamy ze sklepów trwa około 7 miesięcy.

17. W czasach socjalizmu papryka była jednym z głównych towarów eksportowych, dlatego też za sprzedaż papryki bez zezwolenia lub na czarnym rynku można było pójść do więzienia na cztery miesiące.

18. 100 g czerwonej papryki ma około 40 kcal

19. Po zjedzeniu ostrej papryki absolutnie nie powinniśmy popijać jej wodą, gdyż to tylko pogorszy działanie ostrego pieczenia. Zaleca się wtedy wypicie szklanki tłustego mleka, zjedzenie lodów lub wypłukanie ust olejem roślinnym.

20. W trakcie gotowania powinniśmy unikać sypania papryki na gorący tłuszcz, gdyż może to spowodować jej zgorzknienie i wtedy cała potrawa będzie nadawać się do wyrzucenia. Trzeba zdjąć danie z ognia, skropić wodą, lekko ostudzić i dopiero wtedy wymieszać z papryką.